نام علمی دارو (ژنریک): Tretinoin
گروه دارویی: Dermatological Drugs and Sunscreens
داروهای پوستی و ضد آفتاب ها
مصرف در بارداری:
موارد مصرف:
ترتینوئین برای درمان موضعی آکنه ولگاریس به کار می‌رود. به علاوه از این دارو گهگاه در درمان اختلالات کراتین‌سازی 0پسوریازیس، ایکتیوز لایه‌ای و کراتوزفولیکولی) و زگیل‌های صاف نیز استفاده می‌شود.
ترتینوئین ممکن است همراه با آنتی‌بیوتیک‌های سیستمیک برای درمان تمام درجات آکنه از جمله آکنه کونگلوباتا شدید (درجه17) مصرف شود، لیکن به تنهایی بر آن موثر نمی‌باشد. همچنین برای درمان کمکی هیپرپیگمنتاسیون، زبری و چین و چروک نرم پوست صورت ناشی از نور (photoaging) مصرف می‌شود. این دارو قادر به بهبود روندهای بافتی پیری پوست ناشی از نور می‌باشد، لیکن قادر به ترمیم کامل صدمات ناشی از نور یا حذف تمام چین و چروک‌های پوست نمی‌باشد.
مکانیسم اثر:
ترتینوئین یک هورمون و آنالوگ ویتامین A است که احتمالاً با تغییر بیان ژنی باعث تغییر در ساخت پروتئین مربوط می‌گردد. دارو با عبور از غشاء سلولی به گیرنده‌های اختصاصی خود در سیتوپلاسم متصل شده و متعاقباً کمپلکس دارو-گیرنده با ورود به هسته سلولی به DNA متصل می‌شود. بسته به نوع بافت، یا یک روند رونویسی (افزایش mRNA و در نتیجه افزایش ساخت پروتئین) شروع می‌شود و یا این که ترانسپراسیون بروز می‌نماید. چنانچه کمپلکس هورمون – گیرنده (گیرنده سیتوپلاسممی ترتینوئین) قادر به فعال نمودن عوامل رونویسی ژنی یاعامل پاسخ ده هورمونی نباشد، ترانسپراسیون بروز می‌نماید. چنانچه بیان ژنی تضعیف گردد، پروتئین مربوط ساخته نمی‌شود. به نظر می‌رسد که ترانسپراسیون در تضعیف پدیده پیرپوستی ناشی از نور و هیپوپیگمنتاسیون پوست نقش داشته باشد.
اثر ضد آکنه و کراتولیتیک: احتمالاً با تحریک روندهای رونویسی، باعث افزایش میتوز سلولی اپیدرم و سرعت ساخت و تجزیه آن می‌شود. افزایش نفوذپذیری پوست باعث از دست رفتن آب آن و سستی لایه شاخی شده و با کاهش چسبندگی به سادگی قابل کندن است. این عمل، برداشت کومدون موجود را تسهیل نموده و احتمالاً ساخت کومدون جدید را نیز مهار می‌نماید. ترتینوئین از ساخت کراتین نیز ممانعت به عمل می‌آورد.
اثر تخفیف دهندگی پیری پوست ناشی از نور: پیش درمانی پوست با ترتینوئین، اثر تحریکی نور بر عامل رونویسی ژنی به نام AP-1 را مهار می‌نماید. این اثر ترانسپراسیونی تولید آنزیم‌های متالوپروتئیناز را که توسط نور القاء شده‌اند، متوقف می‌نماید که در نتیجه سلول‌های بالقوه صدمه دیده پوست در نتیجه نور UV را برداشت می‌نماید.
ترتینوئین نور UV را جذب نکرده و به عنوان محافظت کننده پوست درمقابل نور محسوب نمی‌شود. به علاوه به نظر می‌رسد که این دارو رشد و افتراق انواع سلول‌های اپیتلیال، مواد شبه گلیکوز آمینوگلیکان در استراتوم کورنئوم را افزایش می‌دهد.ترتینوئین همچنین درای فعالیت التیام‌بخش زخم‌ها، رشد مو و تا حدودی اثرات ضد توموری می‌باشد که نیازمند بررسی بیشتر است. این اثرات احتمالاً ناشی از افزایش سرعت ساخت و تجزیه سلول، آنژیوژنزیس، ساخت پروتئین و افزایش افتراق سلولی است.
فارماکوکینتیک:
مقدار کمی از دارو (تا 8%) از راه پوست جذب و در ادرار و صفرا ترشح می‌شود. جذب دارو به دنبال استعمال آن در نواحی وسیعی از سطح بدن یا مصرف طولانی مدت در درماتوزهای گسترده مزمن (ایکتیوز) افزایش می‌یابد.
موارد منع مصرف:
این دارو در بارداری، اگزما، پوست برهنه یا آفتاب سوخته و سابقه شخصی یا خانوادگی اپیتلیومای جلدی نباید مصرف شود.
هشدارها:
قرمزی و کنده شدن پوست ممکن است متعاقب چند روز استعمال دارو بروز نماید که البته با گذشت زمان فروکش می‌نماید.
عوارض جانبی:
تحریکات پوستی، اریتم، جدا شدن پوست، تغییر در رنگدانه سازی، حساسیت به نور،پوسته‌ریزی و احساس گرما با مصرف دارو ممکن است مشاهده شود.
تداخل‌های دارویی: مصرف همزمان این دارو با صابون‌های ساینده یا طبی، پا‌ک‌کننده‌ها فرآورده‌های ضد آکنه یا فرآورده‌های حاوی مواد پوسته‌ریز مانند بنزوئیل پراکسید، رزورسینول، اسیدسالیسیلیک یا گوگرد، فرآورده‌های موضعی حاوی الکل، ایزوترتینوئین ممکن است سبب بروز اثر تحریکی تجمعی یا خشک‌کنندگی شود. مصرف همزمان ترتینوئین با سایر داروهای حساس‌کننده پوست به نور مانند ایزوترتینوئین ممکن است احتمال بروز حساسیت به نور را افزایش دهد.
تداخل دارویی:
نکات قابل توصیه:
1- از تماس دارو با چشم‌ها، دهان، بینی و غشاء‌های مخاطی اجتناب شود.
2- به طور همزمان با سایر عوامل پوسته‌ریز مصرف نشود (میتواند با تناوب 12 ساعته با بنزوئیل پراکسید مصرف گردد).
3- دارو بر زخم‌های باز و پوست آفتاب‌سوخته استعمال نشود.
4- از مواجهه بانور ماوراء‌بنفس اجتناب گردد ودر طول 6 ماهه اول درمان نیز مواجه شدن با نور خورشید نیز به حداقل برسد.
5- احتمال افزایش حساسیت پوست به باد یا سرما وجود دارد.
6- شواهد کافی برای مصرف دارو به مدت طولانی‌تر از 48 هفته برای کاهش پیری پوست ناشی از نور در دسترس نمی‌باشد.
مقدار مصرف:
فرمولاسیون روغن در آب: برای درمان آکنه ولگاریس در ابتدا مقدار کافی از دارو هر شب موقع خواب روی ضایعه مالیده شود. پس از 10-7 روز دوز دارو به دو بار به شرط عدم بروز خشکی پوست میتواند افزایش یافته و سپس مقدار نگهدارنده شبی یک بار به هنگام خواب یا کمتر ادامه یابد. برای درمان کراتوز فولیکولی مقدار کافی 2-1 بار در روز روی ضایعه مالیده می‌شود.
فرمولاسیون آب در روغن: بالفنین تا سن 50 سالگی برای درمان کمکی هیپرپیگمنتاسیون، زبری و چین و چروک نرم پوست، یک لایه نازک دارو به هنگام خواب روی پوست قرار داده شود.
اشکال دارویی:
Solution: 0.05%
Topical Cream: 0.05%
Topical Gel: 0.025%
تولیدات این دارو (نام های فارسی):
نام تجاری دارو تولیدکننده [کشور] توضیحات وارد کننده
کپسول وزانوئید 10 میلی گرم
ROCHE PHARMA [ سوئیس ]
اکبریه
ژل موضعی ترتینوئین داروپخش 0.025%
دارو پخش - کارخانه [ ایران ]
لوسیون ترتینوئین دی پی 0.05% 15 میلی لیتر
دارو پخش - کارخانه [ ایران ]
ژل موضعی ترتینوئین داروپخش 0.05%
دارو پخش - کارخانه [ ایران ]
کرم ترتینوئین پارس دارو 0.05%
داروسازی پارس دارو [ ایران ]
کرم ترتینوئین تهران دارو 0.05%
داروسازی تهران دارو [ ایران ]
ژل موضعی ترتینوئین-مدیفارم 0.05% 15 گرم
داروسازی کیش مدیفارم [ ایران ]
ژل موضعی ترتینوئین-مدیفارم 0.025% 15 گرم
داروسازی کیش مدیفارم [ ایران ]
تولیدات این دارو (نام های انگلیسی):
نام تجاری دارو تولیدکننده [کشور] توضیحات وارد کننده
VESANOID Capsule 10 mg
ROCHE PHARMA [ SWITZERLAD ]
اکبریه
TRETINOIN DAROUPAKHSH 0.025% TOP GEL
دارو پخش - کارخانه [ IRAN ]
TRETINOIN DP 0.05% 15ML LOTION
دارو پخش - کارخانه [ IRAN ]
TRETINOIN DAROUPAKHSH 0.05% TOP GEL
دارو پخش - کارخانه [ IRAN ]
TRETINOIN PARSDAROU 0.05% CREAM
داروسازی پارس دارو [ IRAN ]
TRETINOIN TEHRAN DAROU 0.05% CREAM
داروسازی تهران دارو [ IRAN ]
TRETINOIN-MEDIPHARM 0.05% 15G TOP GEL
داروسازی کیش مدیفارم [ IRAN ]
TRETINOIN-MEDIPHARM 0.025% 15G TOP GEL
داروسازی کیش مدیفارم [ IRAN ]
