ریفابوتین Rifabutin
نام علمی دارو (ژنریک): Rifabutin
گروه دارویی: Antibacterials
داروهای ضد باکتری
شرکت های تامین کننده این دارو در کشور:
موارد مصرف:
- پیشگیری از کمپلکس مایکوباکتریوم آویوم ( MAC ) منتشر در بیماران مبتلا به عفونت پیشرفته HIV
- موارد مصرف Unlabaled :
- در رژیم چند دارویی MAC استفاده می شود.
- جایگزین ریفامپین در پیشگیری از سل نهفته
- در رژیم چند دارویی سل فعال استفاده می شود.
مکانیسم اثر:
RNA پلیمراز وابسته به DNA را در زیر واحد بتا مهار کرده و شروع زنجیره مهار می شود.
فارماکوکینتیک:
- جذب: 53 %
- توزیع: Vd=9.32 L/kg ، به بافت های بدن شامل ریه ها، کبد، طحال، چشم و کلیه ها منتشر می شود.
- اتصال به پروتئین: 85 %
- متابولیسم: به پنج متابولیت تبدیل می شود که عمدتا 25-O-دس اتیل ریفابوتین ( فعالیت ضد میکروب آن با داروی اصلی برابر است، زیست دستیابی آن 10 % داروی اصلی است ) و 31-هیدروکسی ریفابوتین (AUC سرمی آن 7 % داروی اصلی است ) می باشند.
- زیست دست یابی: مطلق HIV ( 20 % )
- نیمه عمر: نهایی ( 45 ساعت، محدوده: 69-16 ساعت )
- زمان رسیدن به پیک سرمی: 4-2 ساعت
- دفع: ادرار ( 53 % بصورت متابولیت ها )، مدفوع ( 30 % )
موارد منع مصرف:
حساسیت شدید به ریفابوتین یا سایر ریفامایسین ها یا سایر ترکیبات فرمولاسیون
هشدارها:
- ریفابوتین نبایستی برای پیشگیری از MAC در بیماران با سل فعال استفاده شود زیرا باعث رشد بیماری شده و به ریفابوتین و ریفامپین مقاومت ایجاد می گردد.
- بطور نادر می تواند نوتروپنی و یا ترومبوسیتوپنی ایجاد کند.
- در اختلال شدید کلیوی (Clcr˂30 ml/minute) بایستی کاهش دوز انجام شود.
- استفاده طولانی مدت می تواند عفونت قارچی یا باکتریایی شامل CDAD و کولیت سودوممبران ایجاد کند.
- می تواند رنگ ادرار، مدفوع، بزاق، عرق، اشک و پوست را به رنگ قهوه ای-نارنجی تغییر دهد.
- به دلیل ایجاد لکه های موقت در حین درمان، بایستی لنز تماسی خارج گردد.
عوارض جانبی:
- پوستی: راش
- ادراری تناسلی: تغییر رنگ ادرار
- خونی: نوتروپنی، لوکوپنی، ترومبوسیتوپنی
- سیستم عصبی مرکزی: سردرد، تب
- گوارشی: تهوع، درد شکمی، سوء هاضمه، آروغ زدن، تغییر حس چشایی، استفراغ، نفخ
- کبدی: افزایش AST و ALT
- عصبی عضلانی و اسکلتی: درد عضلات
تداخل دارویی:
- القا کننده CYP3A است و کمتر از ریفامپین آنزیم های کبدی را القا می کند.
- ضد قارچ های آزول: فلوکونازول باعث افزایش غلظت و AUC ریفابوتین می شود ولی روی فارماکوکینتیک فلوکونازول اثری ندارد. افزایش بروز التهاب عنبیه با دوزهای بالای ریفابوتین دیده شده است. هم چنین باعث کاهش غلظت و AUC ایتراکونازول شده و احتمالا اثرات آن را کاهش می دهد. در مورد پوساکونازول غلظت آن کاهش یافته و غلظت ریفابوتین افزایش می یابد و احتمالا عوارض مربوط به ریفابوتین افزایش می یابد.
- Atazanavir-
- باعث افزایش غلظت و زیست دستیابی ریفابوتین و متابولیت آن می شود.
- کوتریموکسازول:
- باعث کاهش زیست دستیابی کوتریموکسازول می شود ولی تغییری بر فارماکوکینتیک ریفابوتین ایجاد نمی کند.
- داپسون:
- باعث کاهش زیست دستیابی داپسون می شود.
- Darunavir -
- باعث افزایش غلظت ریفابوتین و کاهش غلظت داروناویر می شود.
- Delavirdine
- : زیست دستیابی وغلظت Delavirdine کاهش یافته و زیست دستیابی وغلظت ریفابوتین افزایش می یابد.
- Efavirenz :
- غلظت ریفابوتین کاهش یافته ولی بر روی زیست دستیابی افاویرنز تاثیری ندارد.
- ارلوتینیب:
- زیست دستیابی ارلوتینیب کاهش می یابد.
- استروژن ها و پروژستین ها:
- غلظت استروژن یا پروژستین کاهش یافته و اثرات ضد بارداری آن کاهش می یابد.
- Fosamprenavir
- : AUC این دارو کاهش یافته و غلظت و AUC ریفابوتین افزایش می یابد.
- Indinavir
- : AUC ریفابوتین افزایش و AUC این دارو کاهش می یابد.
- Lopinavir :
- غلظت ریفابوتین و متابولیت آن افزایش می یابد.
- ماکرولیدها:
- AUC کلاریترومایسین کاهش و AUC ریفابوتین افزایش می یابد. افزایش بروز التهاب عنبیه با دوزهای بالای ریفابوتین دیده شده است.
- Maraviroc:
- متابولیسم این دارو االقا می شود.
- Nelfinavir
- : AUC وغلظت Nelfinavir کاهش یافته و AUC وغلظت ریفابوتین افزایش می یابد.
- Nevirapine:
- غلظت Nevirapine کاهش یافته و غلظت ریفابوتین افزایش می یابد.
- Raltegravir:
- غلظت Raltegravir کاهش می یابد.
- Ritonavir:
- غلظت ریفابوتین افزایش یافته و بروز التهاب عنبیه دیده شده است.
- Saquinavir
- : AUC Saquinavir کاهش می یابد.
- Tipranavir:
- غلظت ریفابوتین افزایش یافته ولی تاثیری بر غلظت Tipranavir ندارد.
- Zidovudine
- : AUC وغلظت Zidovudine کاهش یافته ولی بر فارماکوکینتیک ریفابوتین تاثیری ندارد.
- تداخل الکل/غذا/گیاه:
- غذاهای پرچرب سرعت جذب را کاهش داده ولی روی میزان جذب اثری ندارند.
نکات قابل توصیه:
می تواند جهت کاهش تهوع و استفراغ با غذا مصرف شود.
مقدار مصرف:
اشکال دارویی:
تولیدات این دارو (نام های فارسی):
تولیدات این دارو (نام های انگلیسی):
