نام علمی دارو : Amphotericin B
گروه دارویی: Antifungals
مصرف در بارداری:
موارد مصرف:
آمفوتریسین B در درمان آسپرژیلوز، بلاستومیکوز، کاندیدیازمنتشر،کوکسیدیوئیدومیکوز، پاراکوکسیدیومیکوز، کریپتوکوکوز، اندوکاردیت قارچی، کاندیدیاز داخلی چشم، هیستوپلاسموز، سالک، مننژیت قارچی، موکورمیکوز، سپتی سمی قارچی، اسپوروتریکوز منتشر، عفونت های قارچی دستگاه ادراری و مننگوآنسفالیت آمیبی اولیه مصرف می شود. آمفوتریسین B معمولاً داروی انتخابی در درمان عفونت های قارچی مانند اندوکارویت، مننژیت، پریتونیت یا عفونت های شدید مجرای تنفسی است. این دارو همراه با فلوسیتوزین در درمان عفونت های شدید مصرف می شود.
مکانیسم اثر:
این دارو با اتصال به استرول های غشای سلولی قارچ و تغییر در قابلیت نفوذ این غشاء و در نتیجه از دست رفتن پتاسیم و ملکول های کوچک از درون سلول، اثر ضد قارچی خود را اعمال می کند.
فارماکوکینتیک:
آمفوتریسین B در ریه، کبد، طحال، کلیه، غده فوق کلیوی و عضلات توزیع شده و غلظت آن درمایعات جنب، صفاقی و پرده سینوویال ومایع زلالیه تقریباً 75%غلظت پلاسمایی آن است. دفع این دارو از راه کلیه بسیار آهسته بوده و تقریباً 40 % دارو در مدت هفت روز دفع شده و حداقل تا 7 هفته پس از قطع مصرف در ادراریافت می شود.
موارد منع مصرف:
هشدارها:
1- در صورت وجود عیب کار کلیه و کبد باید با احتیاط فراوان مصرف شود.
2- مقدار مصرف تام بیش از 4mg/day ممکن است منجر به بروز عیب دایمی کار کلیه گردد.
3- در صورت تزریق وریدی سریع دارو، احتمال بروز آریتمی وجود دارد.
عوارض جانبی:
از عوارض شایع آمفوتریسین B کم خونی، کاهش پتاسیم خون، تب ولرز وتهوع واستفراغ، درد معده، درد عضله ومفصل، کم خونی، مسمومیت کلیوی، اختلالات نورولوژیک و خونی، بثورات جلدی و ترومبوفلبیت در محل تزریق می باشند.
تداخل دارویی:
مصرف همزمان آمفوتریسین B با داروهای تضعیف کننده فعالیت مغز استخوان یا کاهنده ایمنی ، گلیکوزیدها دیژیتال، مدر های کاهنده پتاسیم و داروهای با سمیت کلیوی باعث تشدید عوارض سمی دارو می شود. در مصرف همزمان این دارو با فلوسیتوزین احتمال تشدید سمیت فلوسیتوزین وجود دارد.
نکات قابل توصیه:
- در صورتیکه وقفه درمان بیش از یک هفته باشد،درمان مجدد باید باحداقل مقدار مصرف شروع و به تدریج تامقدار مصرف مطلوب افزایش یابد .
- با تزریق وریدی مقادیرکم کورتیکواستروئیدها قبل و در طی آنفوزیون وریدی آمفوتریسین B احتمال بروز واکنش های تب زا کاهش می یابد. همچنین مصرف استامینوفن ، آنتی هیستامین ها ویا فنوتیازین ها قبل از آنفوزیون آمفوتریسین B عوارضی چون تب، تهوع ولرز ناشی از دارو را کاهش می دهند.
- آنفوزیون وریدی آمفوتریسین B باید طی 4-2 ساعت انجام شود.
- مصرف مقادیر کامل این دارو حتی در بیماران مبتلا به عیب کار کلیه ضروری است. با این وجود در صورت پیشرفت عیب کار کلیه بیمار باید تحت مراقبت پزشکی قرار گیرد.
- نشت دارو به بافت های اطراف رگ ممکن است سبب بروز تحریک شدید محل تزریق گردد.
- برای به حداقل رساندن بروز ترومبولبیت موضعی ناشی از آنفوزیون وریدی این دارو،می توان هپارین را به محلول تزریقی اضافه کرد ویا آمفوتریسین B را یک روز در میان تجویز کرد. همچنین مصرف یک روز در میان آمفوتریسین B احتمال بی اشتهایی را کاهش می دهد.
- مقدار مصرف این دارو به یک روز در میان نباید بیش از 1/5mg/kg باشد.
مقدار مصرف:
توجه : مقدار مصرف این دارو بسته به نوع فراورده ممکن است تغییر کند. از این رو، به توصیه های سازنده حتماً توجه شود.
بزرگسالان : آمفوتریسین B به عنوان ضد قارچ سیستمیک در ابتدا 5 میلی گرم در 20- 10 میلی لیتر از محلول تزریقی دکستروز 5 % طی 5- 3 دقیقه در حفرات بدن چکانده می شود. سپس 50 میلی گرم این دارو در 20-10 میلی لیتر از محلول تزریقی دکستروز 5 % طی 5-3 دقیقه هر روز مصرف می شود . از راه تزریق داخل نخاعی ابتدا 1/0 – 01/0 میلی گرم هر 72-48 ساعت تزریق می شود. این مقدار بر حسب تحمل بیمار به تدریج تا 5/0 میلی گرم افزایش می یابد. به صورت آنفوزیون وریدی، ابتدا مقدار 1میلی گر م به عنوان مقدار آزمایشی بعد از رقیق شدن با 50-20 میلی لیتر از محلول تزریقی دکستروز 5/0 طی 30-10 دقیقه تزریق می شود . به این مقدار بر حسب تحمل بیمار و شدت عفونت 10-5 میلی گرم در هر نوبت می توان افزود . در این صورت حداکثر مقدار مصرف 50 mg/day طی دوره 6-2 ساعته می باشد.
شستشوی مثانه با مقدار 5 میلی گرم آمفوتریسین B در 1000 میلی لیتر آب استریل در روز با سرعت 40ml/h با یک کاتتر به مدت 10-5 روز ادامه می یابد.
کودکان: به عنوان ضد قارچ سیستمیک مقدار اولیه 0/25 mg /kg/day در محلول تزریقی وریدی می شود که می توان بر حسب تحمل بیمار به تدریج 0/125-0/25 mg/kg هر روز یا یک روز در میان هر نوبت افزود.
اشکال دارویی:
:50mg For Injection
تولیدات این دارو (نام های فارسی):
نام تجاری دارو تولیدکننده [کشور] توضیحات وارد کننده
پودر تزریقی فونژیزون 50 میلی گرم
BRISTOL MYERS SQUIBB [ فرانسه ]
جهان بهبود
پودر قابل تزریق فوتریسین 50 میلی گرم
CIPLA [ هند ]
کیمیا آرا هرم
پودر قابل تزریق آمفوتک 50 میلی گرم
THREE RIVERS PHARMACEUTICALS [ امریکا ]
BEN VENUE [ امریکا ]
شفایاب گستر
تولیدات این دارو (نام های انگلیسی):
نام تجاری دارو تولیدکننده [کشور] توضیحات وارد کننده
FUNGIZONE Injection,Powder 50 mg
BRISTOL MYERS SQUIBB [ FRANCE ]
جهان بهبود
PHOTERICIN B Injection ,Powder,Lyophilized 50 mg
CIPLA [ INDIA ]
کیمیا آرا هرم
AMPHOTEC Injection ,Powder,Lyophilized 50 mg
THREE RIVERS PHARMACEUTICALS [ USA ]
BEN VENUE [ USA ]